Bronopol – một loại hóa chất chuyên dùng để điều trị các bệnh nhiễm do nấm trên thủy sản đã được sử dụng rất nhiều trên thế giới như Nhật Bản, Anh, Mỹ, Hàn Quốc và Việt Nam.
Trong nuôi trồng thủy sản, từ sản xuất giống đến nuôi thương phẩm, tình trạng nhiễm nấm thường xuyên xảy ra
Trong nuôi trồng thủy sản, từ sản xuất giống đến nuôi thương phẩm, tình trạng nhiễm nấm thường xuyên xảy ra. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc diệt khuẩn, và một số loại kháng sinh có thể gây ra các vấn đề phức tạp như kháng thuốc, ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Sau nhiều nghiên cứu, người ta tìm tới Bronopol như một giải pháp tiết kiệm và hiệu quả để phòng chống và điều trị nhiễm nấm ở ao tôm và dứt điểm hội chứng lở loét ở cá.
Nguy cơ ao tôm nhiễm nấm đồng tiền
Màu nước ao bị trở xanh đen do nhiễm độc nấm chân chó tiết ra.
Nấm đồng tiền (nấm chân chó) có hình vảy, hình nhánh cây hay đôi khi cũng búi thành dạng sợi. Nấm đồng tiền thường bám ở các bạt bờ ao cách mặt nước 20-30cm hoặc là bám trên các thiết bị trong ao nuôi. Loại nấm đồng tiền này có một mùi tanh rất nồng, gây cảm giác khó chịu tuy nhiên lại là mùi dẫn dụ tôm, tôm dễ ăn phải loại nấm này. Chúng thường xuất hiện ở những ao lâu năm, ít được nạo vét, chà rửa bạt.
Nấm đồng tiền là dạng bào tử nên không thể nào diệt triệt để được khi ao đang có tôm. Khi điều kiện thích hợp, các bào tử này sẽ phát triển trở lại sau 7-15 ngày hoặc sau cơn mưa lớn. Nấm đồng tiền rất thích nước mới cấp nên nước dùng để thay vào ao nuôi bắt buộc phải diệt nấm. Và sau cơn mưa lớn cũng cần phải diệt lại nấm, tránh việc nấm gặp nước mưa sẽ tái bùng phát lại.
Nấm đóng vào nhá (vó) canh thức ăn trong ao nuôi tôm.
Khi tôm ăn phải nấm đồng tiền, chúng sẽ tiết ra các độc tố dẫn đến các vấn đề về sức khỏe cho tôm như bệnh đường ruột, trị phân trắng, khó tiêu hóa, bỏ ăn, ốp thân, còi cọc và một số có thể chết (rớt đáy). Đồng thời, khi tôm ăn phải nấm đồng tiền, chúng sẽ tiết ra các cụm độc tố đây là nơi trú ngụ của rất nhiều sinh vật có hại gây bệnh cho tôm như vi khuẩn Vibrio, nguyên sinh động vật, vi bào tử, kí sinh trùng,…
Việc sử dụng biện pháp cơ học như chà bạt, chà vỉ oxy khi ao có nấm là tuyệt đối không được thực hiện. Điều này sẽ làm cho các bào tử nấm phát tán mạnh hơn và nhanh chóng lan rộng. Ngoài ra, các cá thể nấm bị chà bong tróc ra còn phát ra mùi tanh hấp dẫn tôm và đây là nguồn độc tố ảnh hưởng đến gan tụy và ruột khi tôm ăn phải.
Hội chứng lở loét trên cá
Những dấu hiệu lâm sàng là cá ăn ít hoặc bỏ ăn, hoạt động yếu, bơi lội lờ đờ trên mặt nước. Bắt đầu xuất hiện những đốm đỏ trên đầu, thân, vây và đuôi. Sau đó, những vết này dần lan rộng và sâu thành những vết loét, xuất huyết. Trường hợp cá bị bệnh nặng, các vết loét lõm sâu tới xương, cơ bị hoại tử. Vùng trung tâm vết loét có màu xám, mép có màu đen.
Tác nhân gây ra vết loét trên cá thường là do các loại vi khuẩn và nấm. Trong đó, nấm Aphanomyces invadans và nấm thủy mi được xem là tác nhân quan trọng gây ra lở loét và là yếu tố chính tấn công vào các cơ quan nội tạng làm xuất huyết, hoại tử và làm cá chết khi mắc bệnh.
Hội chứng lở loét khá nguy hiểm và khó chữa
Phòng bệnh luôn là giải pháp hiệu quả cho sự thành công trong nuôi cá thâm canh. Hội chứng lở loét lây lan rất nhanh, kể cả cá tự nhiên và cá nuôi, có nhiều tác nhân gây bệnh nên mức độ thiệt hại và các phương pháp trị bệnh rất phức tạp. Vì vậy, giải pháp phòng để tiêu diệt vi nấm Aphanomyces invadans hết sức quan trọng và cần được thực hiện như sau:
Chuẩn bị ao nuôi kỹ, sên vét bùn, phơi khô, xử lý đáy ao bằng vôi 10kg/100m2.
Loại bỏ cá tự nhiên.
Đảm bảo thành phần dinh dưỡng thức ăn, nên trộn thêm Vitamin C cho cá ăn.
Tạt vôi định kỳ với liều lượng 3 kg/100 m3.
Định kỳ diệt mầm bệnh bằng thuốc tím, Iodine theo hướng dẫn nhà sản xuất.
Giải pháp trị bệnh với Bronopol
Vệ sinh ao, diệt nấm, vi bào tử trước khi thả: 1 – 2ml Bronopol cho 1m3 nước, pha loãng với 10 – 15ml nước tạt khắp mặt ao vào buổi sáng trước hoặc sau khi thả giống 1 – 2 ngày.
Trị nấm, vi bào tử: 2- 3ml Bronopol cho 1m3 nước, pha loãng với nước và tạt khắp ao vào buổi sáng.
Dùng định kỳ để phòng trừ nấm bệnh: 1- 2ml Bronopol cho 1 – 1,5m3, cách 7 – 10 ngày 1 lần vào buổi sáng.
Bronopol – Đặc trị nấm (nấm đồng tiền, nấm thủy mi,…) cho hiệu quả cao
Phòng trị nấm bệnh trong ao nuôi
Đối với cá giống: 1 ml/100 lít nước (xử lý nhắc lại sau 48 giờ) hoặc 2 ml/100 lít nước trong 2 giờ/ngày (thay nước hoặc chuyển sang bể khác sau 2 giờ).
Trứng cá: 1 ml/ 100 lít nước, 30 phút/ngày (từ giai đoạn trứng thụ tinh đến khi xuất hiện điểm mắt) để hạn chế nhiễm nấm, tăng tỷ lệ nở.